Περίληψη του μαθήματος.
O πληθυσμός της Ελλάδας, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, είναι 11 περίπου εκατομμύρια κάτοικοι. H πυκνότητα πληθυσμού της χώρας μας είναι 83 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, δηλαδή παραπλήσια και λίγο υψηλότερη της μέσης πυκνότητας πληθυσμού της ευρωπαϊκής ηπείρου.
• Η εξέλιξη του πληθυσμού της Ελλάδας στον χρόνο.
Ο πληθυσμός της χώρας μας άρχισε να αυξάνεται με σημαντικούς ρυθμούς το 1828, όταν συγκροτήθηκε το ελληνικό κράτος. Με τη Μικρασιατική Καταστροφή ήρθαν στην Ελλάδα Μικρασιάτες και Πόντιοι και ο πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε. Η αύξηση του πληθυσμού επιβραδύνθηκε κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα τελευταία χρόνια η αύξηση του πληθυσμού είναι αργή και για πρώτη φορά γύρω στο 2000 ο πραγματικός πληθυσμός μειώθηκε.
• Η κατανομή των κατοίκων της Ελλάδας στον χώρο.
Η πατρίδα μας έχει ορεινό ανάγλυφο, πολλά μικρά, σχετικά άγονα και άνυδρα νησιά και λιγοστές καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Όλα αυτά δυσκολεύουν τη συντήρηση μεγάλου αριθμού κατοίκων στις ορεινές και τις νησιωτικές περιοχές (ασφαλώς με μερικές εξαιρέσεις).
Τα δεδομένα δείχνουν μια συγκέντρωση πληθυσμού κυρίως στην Αττική και δευτερευόντως στη Θεσσαλονίκη, ενώ η υπόλοιπη χώρα (με εξαίρεση τις πρωτεύουσες των νομών) είναι εξαιρετικά αραιοκατοικημένη.
• Το δημογραφικό πρόβλημα.
Η μείωση των γεννήσεων είναι κοινό φαινόμενο για τις λεγόμενες «αναπτυγμένες χώρες». Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χωρών με τους χαμηλότερους δείκτες γονιμότητας (κοντά στο 1,2 παιδιά ανά γυναίκα). Η αναλογία νεαρών ατόμων στον πληθυσμό μειώνεται συνεχώς, ενώ αυξάνεται η αναλογία ηλικιωμένων ατόμων.
• Η μετανάστευση.
Πολλοί συμπατριώτες μας αναζήτησαν κατά το παρελθών καλύτερη ζωή μακριά από την Ελλάδα. Σήμερα οι απόδημοι έλληνες υπολογίζονται παγκοσμίως σε πέντε εκατομμύρια. Από το 1970 η μετανάστευση προς το εξωτερικό ανακόπηκε σημαντικά. Αντίθετα, άρχισε να καταγράφεται επιστροφή Ελλήνων μεταναστών στην πατρίδα.
Παράλληλα, η έντονη οικονομική ανάπτυξη τής Ελλάδας τη δεκαετία 1990-2000 οδήγησε στην εμφάνιση ισχυρού μεταναστευτικού ρεύματος αλλοδαπών προς τη χώρα. Σήμερα οι καταγεγραμμένοι αλλοδαποί μετανάστες αποτελούν περίπου το 7% του πληθυσμού της χώρας.
